Kalendarska zagonetka Smederevske tvrđave: Zašto na kuli piše da je sazidana 6938. godine?
Za sve one koji misle da je trenutna godina dvehiljadita, postavlja se pitanje – zašto na kuli Smederevske tvrđave piše da je sazidana 6938. godine? Ili zašto se Kosovska bitka navodi da se odigrala 6897. godine? Odgovor leži u kalendarskom sistemu koji su Srbi koristili vekovima.
Povremeno u javnosti se pokrene pitanje o usaglašavanju kalendara, što je priča koja datira unazad vekovima. Na kuli Smederevske tvrđave stoji natpis da je sazidana 6938. godine, a prema starom srpskom kalendaru koji se koristio od osnivanja države, trenutna godina ne bi trebala biti 2024. već 7532. godina.
Ovaj srpski kalendar nije jedini koji razlikuje trenutnu godinu od ustaljenog kalendara danas. Rashireno koristeni kalendari ukljucuju i Jevrejski kalendar (5784), Kineski kalendar (4721), Islamski kalendar (1442) i Lunarni kalendar (1386).
Srbi su koristili ovaj kalendar od osnivanja države, a posebno je interesantna činjenica da je zvanicno prihvacen od vremena Svetog Save i postao zvanicni kalendar Srpske pravoslavne crkve. Dokumenti, nadgrobni spomenici, povelje i spomenici kulture su vremenski odredjivani prema ovom kalendaru.
Najstariji sačuvani dokumenti koji koriste ovaj kalendar su Studenički tipik iz 1195. godine i Karejski tipik Svetog Save iz 1199. godine. Posebno upečatljiv primer je natpis na jednoj od kula Smederevske tvrđave koji navodi da je grad sazidan 6938. godine.
Nakon prihvatanja julijanskog kalendara, Srbi su kasnije prihvatili i gregorijanski. Međutim, napuštanjem starog kalendara, u Srbiji je otvoreno kalendarsko pitanje koje je i danas tema rasprave.
Ova zagonetka na kuli Smederevske tvrđave podseća nas na bogatu istoriju i tradiciju korišćenja različitih kalendara, i postavlja pitanje o značenju vremena i njegovoj interpretaciji kroz istoriju. Pitanje kalendara nije samo tehničko pitanje brojanja dana i godina, već je deo kulture i identiteta naroda koji ga koriste.
