Arheolozi u Albaniji nedavno su napravili značajno otkriće, pronalazeći veliku rimsku grobnicu koja datira iz trećeg ili četvrtog veka nove ere. Ovo predstavlja prvi takav nalaz u toj balkanskoj zemlji, koja je nekada bila deo Rimskog carstva. Ovu informaciju je potvrdio albanski Institut za arheologiju.
Vodeći arheolog na ovom projektu, Erikson Nikoli, izjavio je da natpis unutar grobnice otkriva ime sahranjene osobe – Đelijano. Ovo ime je tipično za romanski period, dok identitet druge osobe ostaje nepoznat, ali se pretpostavlja da je verovatno bila član porodice. Ovaj natpis je posebno značajan, jer pruža uvid u običaje sahranjivanja i društveni status u to vreme.
Pored samog natpisa, unutar grobnice otkriveni su i brojni artefakti, uključujući staklene posude i noževe. Nikoli je naglasio da su pronašli i komad tkanine izvezen zlatnim nitima, što ukazuje na to da je osoba koja je sahranjena bila pripadnik više klase. Ovi nalazi pružaju dodatni uvid u bogatstvo i kulturu rimskih građana u tom periodu.
Prema arheološkim podacima, grobnica je bila opljačkana najmanje dva puta kroz istoriju. U svom istraživanju, tim je takođe otkrio da je grobnica bila posvećena bogu Jupiteru, što dodatno naglašava važnost religije u svakodnevnom životu toga vremena. Ovakvi nalazi doprinose razumevanju ne samo rimskih običaja, već i uticaja tog perioda na lokalnu kulturu.
Osim grobnice, stručnjaci su naišli i na dodatne natpise na kamenju u blizini koje još uvek nisu dešifrovani. Ova kamenja se veruje da su pripadala drugom spomeniku, koji je sada okružen poljima kukuruza i kamenolomom. Njihova dešifrovana značenja mogla bi dodatno obogatiti znanje o istorijskim događajima u regionu.
Istraživači iz Instituta za arheologiju započeli su iskopavanja početkom avgusta, posle dojave lokalnog stanovništva koje je primetilo neobična kamenja na platou blizu granice sa Severnom Makedonijom. Ova informacija hrabro je podstakla istraživače da istraže područje, i na kraju su otkrili podzemnu strukturu sa velikim krečnjačkim pločama, ispisanim grčkim slovima.
Ova sahaćenja beleže značajan trenutak u arheološkom razumevanju Balkana, kao i njegove istorije tokom rimskog doba. Otkrivena grobnica može pružiti nove uvide u svakodnevni život, običaje, i religijske prakse rimskih građana. Činjenica da je ovo prvo takvo otkriće u Albaniji dodatno naglašava značaj svega što učenici i istraživači mogu naučiti iz romanske kulture i njenog uticaja na trenutni identitet Balkana.
Značaj ovog otkrića nije samo u njegovim arheološkim vrednostima već i u mogućnosti da poveže savremene generacije sa nacionalnom istorijom i prošlošću koja oblikuje identitet regiona. Očekuje se da će dalja istraživanja ovog lokaliteta rezultirati još većim otkrićima koja bi mogla pridoneti razumevanju rimskih uticaja u Albaniji i širom Balkana.
Dok arheologi nastavljaju s radom, javnost s nestrpljenjem iščekuje nove informacije. Ovo otkriće može postati osnov za buduća istraživanja i studije o sećanjima i tradicijama rimskog doba koje su opstale do danas. S obzirom na bogatstvo istorije i kulture Albanije, ova grobnica može biti samo početak dugog puta otkrivanja identiteta jednog naroda kroz vekove.
