IZLOŽBA „Gračanica – sjaj umetnosti u doba kralja Milutina“ Aleksandre Davidov Temerinski, koja je održana u Galeriji SANU, imala je za cilj obeležavanje sedam vekova od završetka oslikavanja Gračanice. Ova izložba je rezultat saradnje između SANU i Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, a posetiocima je pružila priliku da dožive atmosferu crkve direktno iz gradskog jezgra. Sada je autorka izložbe, Aleksandra Davidov Temerinski, predstavila prateći katalog u Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture, koji je ocenjen kao ozbiljna monografija o Gračanici.
Knjigu o Gračanici su predstavili profesor Ida Sinkević (Lafayette College, Pensilvanija, SAD), profesor Dragan Vojvodić (Filozofski fakultet, Beograd), dopisni član SANU, uz učešće direktorke Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, prof. Dubravke Đukanović. Vojvodić je istakao značaj ovog monografskog dela za sve ljubitelje vizantijskog graditeljstva, dok je Sinkević pohvalila autorku na multidisciplinarnom pristupu i lepoj sintezi koju je knjiga pružila. Izložena građa pruža novi uvid u istorijski kontekst, arhitekturu i slikarstvo Gračanice, dok se istražuje i poreklo graditelja ove zadužbine.
Direktorka Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, Dubravka Đukanović, najavila je da će izložba biti predstavljena u Muzeju vizantijske kulture u Solunu kasnije tokom 2025. godine. Ova izložba je rezultat višegodišnjih konzervatorskih radova na zidnom slikarstvu Gračanice, a obeležava i sedam vekova od završetka oslikavanja ove crkve. Autorka knjige, Aleksandra Davidov Temerinski, istakla je da je zadovoljna što je kulturna javnost kroz ovaj katalog dobila pristup svim saznanjima o Gračanici na jednom mestu, na jasan i pitak način.
Ova monografija predstavlja dragocen izvor informacija o Gračanici, njenom istorijskom značaju, arhitekturi i freskoslikarstvu. Knjiga je naišla na pohvale stručne javnosti, a profesorka Sinkević je izrazila svoju spremnost da je prevede na engleski jezik kako bi je ponudila svojim studentima. Gračanica ostaje jedan od najznačajnijih spomenika vizantijske umetnosti, koji svedoči o visokim dostignućima arhitekture i slikarstva tog doba.
Saradnja između SANU, Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture i autorka ove monografije rezultirala je jedinstvenim prikazom Gračanice i njenog kulturnog značaja. Knjiga pruža sveobuhvatni uvid u istoriju i umetničku vrednost ovog remek dela, dok istovremeno istražuje različite aspekte vezane za zadužbinarstvo, graditeljstvo i religijsku simboliku crkve. Izložba će nastaviti da putuje i predstavlja Gračanicu širom sveta, čime će doprineti globalnom prepoznavanju ovog značajnog spomenika srpske kulture.
