U jednoj od najstarijih zgrada u Beogradu, poznatoj kao Manakova kuća, Etnografski muzej organizuje tradicionalno predstavljanje starih zanata. Ovaj prostor, smešten na uglu ulica Kraljevića Marka i Gavrila Principa, postao je mesto okupljanja za sve koji žele da se upoznaju sa bogatom tradicijom ručnog rada.
Trenutno se u Manakovoj kući održava letnja škola filigrana, nazvana „Deset dana filigrana“, koja će trajati do 2. avgusta. Filigran, kao veština izrade nakita od srebra i zlata, ima duboke korene u srpskom zlatarstvu i 2016. godine je uvršten u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije. Ovo je jedna od najlepših tehnika obrade metala, koja se, osim u urbanim sredinama, koristila i u ruralnim oblastima, gde je nakit često nasleđivan ili poklanjan.
Na radionici učesnici imaju priliku da se upoznaju sa filigranom, bez obzira na prethodno iskustvo. Milena Đurica, viši kustos i organizator programa, ističe da je filigran značajan deo srpske umetnosti i da se danas vraća kao moderno umetničko sredstvo, spajajući tradicionalne tehnike sa savremenim dizajnom.
Manakova kuća, koja nosi ime po Manaku Mihailoviću, cincarskom doseljeniku iz Makedonije, primer je starobalkanske gradske arhitekture. Ova zgrada se odlikuje drvenom konstrukcijom i prostranim tremovima. Radionica se odvija u dva dnevna termina, pružajući polaznicima autentično iskustvo.
Polaznici, pod mentorstvom umetnice Ivane Stanković, imaju priliku da savladaju osnovne i napredne tehnike filigrana. Tokom deset dana, oni mogu da stvore svoj jedinstveni komad nakita i na taj način se povežu sa tradicijom. Pored praktičnih veština, radionica doprinosi jačanju svesti o značaju očuvanja starih zanata.
Etnografski muzej čuva bogatstvo od oko 3.000 predmeta nakita, među kojima su i filigranski radovi. Većina izložaka potiče iz 19. i 20. veka, ali ima i starijih primeraka koji govore o društvenom statusu i religijskoj pripadnosti. Na spratu Manakove kuće postavljena je stalna izložba „Narodne nošnje i nakit centralnobalkanskog područja“, koja uključuje nošnje iz šopskog, moravskog i vardarskog kompleksa.
Muzej nudi galerijski prostor za povremene izložbe i razne programske aktivnosti inspirisane tradicijom, kao što su koncerti i kursevi starih zanata. Škola filigrana nije samo prilika da se nauče nove veštine, već i prostor za kreativno izražavanje tokom leta. Radionice su otvorene za sve zainteresovane, bez obzira na prethodno iskustvo, što dodatno doprinosi popularizaciji ove veštine među mlađim generacijama.
Filigran kao umetnička forma omogućava umetnicima da izraze svoju kreativnost, spajajući staru tradiciju sa savremenim dizajnom. Ova veština, koja je preživela kroz vekove, postaje most između prošlosti i savremenosti, pružajući prostor za očuvanje kulturnog nasleđa i umetničkog izražavanja.
U Manakovoj kući, kroz predavanja i praktične radove, učesnici se upoznaju sa vrednošću ručnog rada i značajem očuvanja starih zanata. Ova radionica ne samo da promoviše filigran kao umetnički izraz, već i omogućava dublje razumevanje srpske tradicije i umetnosti.
Sve u svemu, letnja škola filigrana u Manakovoj kući predstavlja važan korak u očuvanju i promociji srpskog kulturnog nasleđa. Kroz ovakve inicijative, Etnografski muzej doprinosi razvoju svesti o značaju starih zanata i njihovom mestu u savremenom društvu, promovirajući vrednosti koje su osnov svega umetničkog stvaralaštva.
