Hrvatska se suočava sa ozbiljnom prijetnjom antraksa, bolesti koju uzrokuje bakterija Bacillus anthracis. Ova bolest, koja se obično javlja među živinom, može se preneti i na ljude. Antraks je u veterinarskoj medicini poznat kao bedrenica i najčešće se manifestuje na koži, stvaranjem tamnih bubuljica. Bez pravovremene intervencije, bolest može biti fatalna.
Hrvatski veterinarski institut potvrdio je juče slučaj antraksa u opštini Vrlika, što je izazvalo paniku među stočarima. Do sada je zabeleženo više od 50 uginulih goveda. Prema informacijama, nakon smrti, lešina životinja brzo nadima, a iz telesnih šupljina dolazi do curenja tamnog krvavog iscedka.
Antraks je ozbiljna i retka zarazna bolest koja se prenosi preko spora koje ostaju u okolini, posebno u tlu. Iako je vakcinacija životinja i brzo uklanjanje zaraženih jedinki smanjilo stopu oboljevanja, spore antraksa i dalje postoje u prirodi. Oboleli preživari, kao što su goveda, koze i ovce, često umiru iznenada. U nekim slučajevima se mogu primetiti simptomi poput drhtanja, probavnih smetnji i otežanog disanja.
U prevenciji i kontrolisanju antraksa ključno je pravilno odlaganje lešina, ograničenje kretanja zaraženih životinja i vakcinacija osetljivih vrsta. Takođe, mere biosigurnosti, pravilno čišćenje i dezinfekcija su od suštinskog značaja. Prenos bolesti između životinja nije dokazan, a najčešći način širenja je putem okoline.
Kod ljudi se antraks može preneti kontaktom sa zaraženim životinjama ili njihovim proizvodima. Postoje tri glavna oblika antraksa kod ljudi: kožni, plućni i crevni. Kožni antraks je najčešći i javlja se nakon kontakta kože s tkivima zaraženih životinja, manifestujući se kroz tamne, bezbolne rane koje mogu rezultirati sepsom ukoliko se ne leče na vreme.
Plućni antraks je ređi, ali izuzetno opasan. Javlja se nakon udisanja spora, uz simptome koji liče na grip, ali brzo napreduje u ozbiljno stanje sa respiratornim problemima i šokom. Ovaj oblik antraksa je nekada bio čest među radnicima u industriji prerade vune. Crevni oblik se pojavlja nakon konzumiranja zaraženog mesa, uz visoku temperaturu i bolove u stomaku. Bez pravovremenog lečenja, mortalitet je vrlo visok.
Infekcija se ne prenosi među ljudima, već samo kontaktom sa zaraženim životinjama ili kontaminiranim proizvodima. Ključ uspešnog lečenja antraksa je brzina reakcije. Dijagnostika se vrši analize krvi, brisom rane ili sputumom, a lečenje obuhvata upotrebu antibiotika kao što su penicilin, ciprofloksacin ili doksiciklin.
Prevencija dobija poseban značaj, posebno u područjima sa visokim rizikom. Redovno vakcinisanje stoke i pažljiv veterinarski nadzor igraju ključnu ulogu u kontroli širenja antraksa. Takođe, pravilno odlaganje lešina zaraženih životinja je od suštinskog značaja.
Prvi ozbiljniji incident u poslednje vreme zabeležen je u julu 2022. godine, kada je na pašnjacima oko Osekova došlo do masovne smrti stoke. U samo dve nedelje uginulo je 58 goveda, a broj je na kraju dostigao oko 100 životinja. Ovaj incident predstavljao je najmasovniju smrt goveda usled antraksa u istoriji Hrvatske. Nakon laboratorijskih analiza, potvrđeno je da je uzrok smrti bio antraks, dok su u ljudi prijavljeni slučajevi kožnog antraksa, ali su svi zaraženi na kraju ozdravili uz adekvatnu antibiotsku terapiju.
Hrvatske vlasti nastavljaju rad na prevenciji i kontroli ovog opasnog oboljenja, a posebna pažnja posvećena je edukaciji stočara i građana o rizicima i pravim postupcima u slučaju pojave bolesti.
