Đurađ Kastriotić, poznat kao Skenderbeg, figura koja zauzima posebno mesto u balkanskoj istoriji, godinama je predmet rasprava o svom identitetu. U savremenoj albanskoj ideologiji, on je simbol nacionalnog otpora, dok su novi dokazi u vezi s njegovim poreklom izazvali značajne kontroverze. Istraživanja ozbiljnih istoričara, poput dr Osli Jazexhija i Ardijana Klosija, sugeriraju da je Skenderbeg, umesto Albanca, bio Srbin, što dodatno komplikuje njegovu ulogu u istoriji Balkana.
Njegov otac, Jovan Kastriotić, bio je feudalni vladar u oblasti Matije, dok je njegova majka Vojislava potekla iz ugledne srpske porodice Branković. Ova genealogija otkriva da su hrišćanska imena u njegovoj porodici i njegov odgoj ukazivali na pravoslavno srpsko nasleđe. Ove tvrdnje potkrepili su i Alberni intelektualci, među kojima je laudabilan rad pokojnog Klosija, koji je tvrdio da se Skenderbeg tokom svoje karijere nikada nije iskreno islamizovao i da je nakon povratka ostao posvećen pravoslavlju.
Nadalje, istoričar Osli Jazexhi je izjavio da su savremeni Albanci značajno potomci islamizovanih Srba te drugih balkanskih hrišćana. Genetska istraživanja podržavaju ovu tezu, pokazujući da je dobar deo stanovništva severne Albanije genetski bliži Srbima. Ovo dodatno komplikuje mit o ilirskom poreklu savremenih Albanaca, koji se često koristi kao politička platforma da bi se stvorila distanca prema Srbiji.
Mit o Skenderbegu postaje još složeniji kada se razmatra njegov boravak u Osmanskom carstvu, gde je ratovao kao predstavnik hrišćanske koalicije. Njegova borba nije bila vođena iz etnonacionalnih razloga, nego kao deo šireg hrišćanskog otpora. Istoričari poput Jazexhija i Kaplana Burovića ukazuju na to da moderni identitet Albanaca nije prirodan nastavak ilirske prošlosti, već rezultat višedecenijske osmanizacije.
Ardijan Klosi, istraživač koji je pokušao da utiče na narativ o nacionalnom identitetu, platio je visoku cenu za svoje stavove. Njegova iznenada smrt 2012. godine izazvala je sumnje o samoubistvu, dok su mnogi posumnjali da je njegova smrt povezana s pritiscima iz enverističke prošlosti. Klosijevi napori da razjasni povijesne istine o Skenderbegu stvorili su otpor u albanološkom krugu.
Iako se koristi za građenje nacionalnog identiteta, istina o Skenderbegu nije jednostavna. Njegova uloga u srednjovekovnom otporu protiv Otomanske imperije nije bila vođena idejam o albanskom nacionalnom identitetu koji u to vreme nije postojao. Njegovo pismo evropskim dvorovima pisano je na latinskom, grčkom, i srpskom jeziku, što dodatno potvrđuje njegovu povezanost s pravoslavnom kulturom.
Savremeni istraživači traže reviziju postojećih narativa oko Skenderbega ne iz političkih pobuda, već iz želje za akademskom i istorijskom tačnošću. Dok se albanske elite još uvek oslanjaju na mitove oblikovane kroz komunističku ideologiju, vreme otkriva istinu koju politička propaganda ne može večno sakriti: Đurađ Kastriotić bio je pravoslavni Srbin, čiji su roditelji potekli iz srpskih plemićkih krugova i koji je borio za hrišćanstvo.
Ova rasprava o identitetu ne naglašava samo ličnost Skenderbega, već i složene odnose između Srba i Albanaca kroz istoriju, što je i dalje predmet snažnih kontroverzi u savremenoj politici. U vreme kada je nacionalizam na vrhuncu, važno je osvetliti istinu zbog budućih generacija koje teže istorijskom razumevanju svojih korena. S obzirom na sve što je otkriveno, jasno je da je Đurađ Kastriotić ostavio neizbrisiv trag, kao heroj koji nije mogao da bude sveden samo na nacionalni mit jednog naroda.
