Na taj dan, na Vidovdan, 28. juna 1914. godine, dogodio se atentat koji je promenio tok istorije Balkana i sveta. Pripadnik tadašnje revolucionarne grupe „Mlada Bosna“, Gavrilo Princip, izvršio je atentat na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju tokom njihove posete Sarajevu.
Atentat se dogodio u ranim popodnevnim satima, kada su Franca Ferdinanda i Sofiju vozom dovezli u Sarajevo. Tokom vožnje kroz grad, njihov automobil je napadnut bombom koja je bačena na vozilo, ali su uspeli da pobegnu. Kasnije tokom istog dana, dok su se vraćali u gradsku vijećnicu, Gavrilo Princip je pucao u njih s ulice Apel.
Prestolonaslednik i njegova supruga Sofija su poginuli na licu mesta, a Gavrilo Princip je ubrzo uhapšen i osuđen na 20 godina zatvora zbog ubistva. Ovaj događaj bio je okidač za izbijanje Prvog svetskog rata, jer su austrougarske vlasti nakon atentata poslale ultimatum Srbiji, optužujući ih za podršku grupi „Mlada Bosna“ i tražeći od njih da preduzmu određene mere.
Srbija je odbila da prihvati ultimatum u potpunosti, što je dovelo do objave rata od strane Austrougarske 28. jula 1914. godine. Odmah nakon toga, kako su se aktivirali savezi, sukobi su se proširili i eskalirali u Prvi svetski rat, koji je trajao od 1914. do 1918. godine, i u kojem je učestvovalo veliki broj zemalja.
Atentat na Franca Ferdinanda i Sofiju se smatra jednim od ključnih događaja koji su doveli do izbijanja Prvog svetskog rata. Neki istoričari smatraju da su ratni planovi i zategnute političke veze među evropskim silama već tada postavili temelje za sukobe, ali je atentat na prestolonaslednika bio „kap koja je prelila čašu“ i izazvala lančanu reakciju koja je dovela do velikog konflikta.
Ovaj događaj je imao dugoročne posledice ne samo na Balkanu, već i u celom svetu. Prvi svetski rat ostavio je dubok trag na evropskom kontinentu, doveo do ogromnog gubitka ljudskih života i promenio političku mapu sveta. Nakon rata, došlo je do raspadanja velikih imperija poput Austrougarske, Rusije i Otomanskog carstva, te do promena u granicama i političkim strukturama mnogih zemalja.
Atentat na Franca Ferdinanda i Sofiju osudili su mnogi svetski lideri i istoričari kao teroristički čin s katastrofalnim posledicama. Međutim, za mnoge u Bosni, Hrvatskoj, Srbiji i Crnoj Gori, Gavrilo Princip je postao heroj i simbol borbe za nacionalnu slobodu i nezavisnost od stranih okupatora. Njegovo ime i dela se i danas čuvaju kao deo nacionalnog identiteta i kulture ovih zemalja.
Iako su prošle decenije od atentata, njegovo sećanje i značaj i dalje su prisutni u istoriografiji i kulturnoj svesti Balkana. Nacionalistički pokreti i ideologije često se pozivaju na principe Gavrila Principa, videći ga kao simbol otpora i hrabrosti protiv tiranije i okupacije.
Atentat na Franca Ferdinanda i Sofiju i njegove posledice ostaju duboko usađeni u kolektivnom sećanju naroda Balkana i širom sveta. Njegova važnost kao ključnog događaja u istoriji balkanskog regiona i svetskih zbivanja ne može biti osporena, a njegova politička i simbolička težina i dalje se raspravlja i analizira u akademskim i javnim krugovima. Atentat na Vidovdan 1914. godine će zauvek ostati deo istorije i sećanja na vreme koje je promenilo svet.
