Udruženje Alergija i ja nedavno je objavilo da je u Srbiji potvrđen prvi slučaj alfa-gal sindroma, alergijske reakcije na crveno meso koja se javlja nakon uboda krpelja. Iako se tradicionalno smatralo da je ovaj sindrom karakterističan za Severnu Ameriku, sada se polako širi i na druge delove sveta, uključujući Srbiju.
U Srbiji je prvi zabeleženi slučaj alfa-gal sindroma kod žene, a dr Pavle Banović sa Medicinskog fakulteta u Novom Sadu i Pasterovog zavoda objašnjava da ovaj poremećaj predstavlja skup simptoma koji su vezani za alergiju na specifični karbohidrat, poznat kao galaktoza-alfa-1,3-galaktoza, skraćeno alfa-gal.
Alergolog Aleksandra Vukov ističe da alfa-gal sindrom predstavlja jedan od pet fenotipova IgE alergijske reakcije na hranu. Reakcija nastaje kada krpelj iz svoje pljuvačke unese alfa-gal u organizam. Tada imuni sistem reaguje stvaranjem antitela protiv ovog šećera, što izaziva alergističke simptome. Obično se simptomi javljaju jedan do tri meseca nakon uboda krpelja, a reakcija može nastati tri do šest sati nakon konzumiranja crvenog mesa, uključujući svinjetinu, junetinu, teletinu i neke mlečne proizvode.
Simptomi alfa-gal sindroma mogu uključivati bolove u stomaku, nelagodnost, kožne promene poput koprivnjače, edeme i u ozbiljnijim slučajevima anafilaktičku reakciju. Ono što ovaj sindrom čini drugačijim od ostalih alergija na hranu je to što se simptomi ne javljaju odmah nakon obroka, već nakon nekoliko sati. Vukov upozorava da to može otežati povezivanje simptoma s prethodnom konzumacijom mesa.
Stručnjaci očekuju da će u budućnosti biti sve više slučajeva alfa-gal sindroma u Srbiji, imajući u vidu prisustvo krpelja. Zbog toga je važno da ljudi budu svesni simptoma i da reaguju na vreme. Prema rečima Vukov, ovo je prvi prijavljeni slučaj u zemlji, ali s obzirom na sve veći broj obolelih širom sveta, nije isključeno da se to dogodi i u budućnosti.
Alfa-gal sindrom je prvi put opisan 2002. godine u Sjedinjenim Američkim Državama, a od tada su zabeleženi slučajevi širom sveta, uključujući Evropu, Australiju, Aziju i Afriku. Mnogi ljudi pate od ovog poremećaja, a zabrinjavajuće je što se često ne prepoznaje na vreme, budući da se simptomi mogu javiti sa zakašnjenjem. Stoga je ključno da zdravstveni radnici budu informisani o ovom sindromu i da prate pacijente sa nejasnim alergijskim reakcijama.
Simptomi alfa-gal sindroma mogu obuhvatati urtikariju, otoke lica, usana i očiju, kao i gastrointestinalne tegobe, poput mučnine i bolova u stomaku. U težim slučajevima, može doći do anafilaktičke reakcije koja može biti životno ugrožavajuća.
Edukacija zdravstvenih radnika i podizanje svesti opšte populacije su od suštinskog značaja. Vukov napominje važnost preventivnih mera, poput nošenja dugih rukava i nogavica kada se boravi u prirodi, kao i redovnog pregleda tela nakon boravka na mestima gde se krpelji mogu zadržavati.
Dijagnoza alfa-gal sindroma postavlja se laboratorijskim testiranjem na specifična IgE antitela, dok se potvrda može dobiti praćenjem simptoma i njihovog odnosa sa ishranom. Lečenje podrazumeva izbegavanje konzumacije crvenog mesa i proizvoda životinjskog porekla koji sadrže alfa-gal.
U svetlu svih ovih informacija, ključno je povremeno razmatrati mogućnost ovog poremećaja kada se jave neobjašnjive alergijske reakcije, naročito kada su simptomi odloženi. Rano prepoznavanje i pravovremena dijagnoza mogu značajno smanjiti rizik od ozbiljnih zdravstvenih problema kod obolelih. Sistematsko praćenje i reagovanje na simptome mogu pomoći u sprečavanju daljih komplikacija.
