Za samo dva dana istraživanja uz reku Savu, u Posavskom kantonu Bosne i Hercegovine, arheolozi su otkrili dosad nezabeležen broj bipiramidalnih ingota, retkih poluproizvoda u obradi gvožđa, za koje se veruje da su stari više od 2.000 godina. Ovaj izvanredan pronalazak predstavlja značajan doprinos razumevanju istorije regiona, posebno u kontekstu antičkog doba.
Ranije su stručnjaci retko pronalazili tako stare bipiramidalne gvozdene ingote, a lokalitet u Posavini se pokazao kao najbogatiji izvor ovih artefakata u celoj Evropi. O ovom otkriću pisali su i mnogi svetski mediji, uključujući i Arkeonews, koji prepoznaje globalni značaj ove find.
Zasluge za otkriće u velikoj meri pripadaju Peru Matkiću, lokalnom entuzijasti koji se bavi istraživanjem istorije. Njegova strast za prošlošću dovela je do pažljivog prikupljanja fragmenata koji su potom poslati stručnjacima u Vinkovcima. Značaj nalazišta ubrzo je postao očigledan, pa su se angažovali i profesionalni arheolozi kako bi detaljno istražili ovu locaciju.
Stručni tim predvode Krunoslav Zubčić, podvodni arheolog iz Hrvatskog restauratorskog zavoda u Zagrebu, i Nikica Spudić iz Hrvatske gorske službe spašavanja u Karlovcu. Njihova ekspertiza igra ključnu ulogu u dokumentovanju i analizi ovog izuzetnog nalaza.
Profesor Jozo Jezerčić, direktor Muzeja Franjevačkog samostana Tolisa, objašnjava da ingoti predstavljaju karakterističan prelazni period iz Letenske kulture u rimsko doba, datirajući iz 1. ili 2. veka pre nove ere. On dodaje da je moguće da je tovar, koji je bio prevožen rekom, potonuo u Savi usled oluje ili sukoba, ostavljajući teške ingote na dnu reke sve do današnjeg dana.
Kako bi se osigurala precizna dokumentacija i zaštita nalaza, arheolozi su najpre mapirali nalazište i obeležili ga fiksnim tačkama. Koristeći fotogrametriju, izrađen je 3D model i detaljan topografski plan. Svaki predmet je pažljivo katalogizovan, izvađen iz korita reke i smešten u destilovanu vodu kako bi se očuvala njihova struktura, nakon čega su poslati na dalju konzervaciju.
U razgovoru sa Arkeonews, Zubčić ističe da „prava uzbuđenja tek počinju“. Hemijska analiza ovih ingota mogla bi otkriti poreklo metala, koji bi potencijalno poticao iz drevnih rudnika, pružajući značajne uvide u trgovačke puteve koji su povezivali Bosansku Posavinu sa centralnom Evropom, čak i pre nego što su Rimljani došli u ovu oblast.
Ova otkrića mogla bi značajno promeniti dovijašnji pristup razumevanju istorijske uloge Bosanske Posavine, pozicionirajući je kao ključni trgovački centar u antičkom dobu, i to mnogo značajnije nego što se ranije znalo. Takođe, stručnjaci veruju da će „priča o ovim misterioznim ingotima tek početi“.
Kako bi se očuvali i detaljno istražili, tim arheologa saradjuje sa institucijama u Sloveniji, Nemačkoj, Francuskoj i Austriji, što ukazuje na to da se radi o dugoročnom međunarodnom projektu. Ovaj poduhvat bi mogao značajno promeniti naše razumevanje trgovinske dinamike u praistoriji i rimskom periodu širom Evrope.
Uzbuđenje zbog otkrića i budućih istraživanja raste, a stručnjaci se nadaju da će dodatna istraživanja otkriti još mnogo tajni iz prošlosti koje su čekale da budu otkrivene. Na kraju, ovaj značajan arheološki pronalazak može poslužiti kao osnova za dalja istraživanja i razumevanje bogate istorije regiona.
