Vosač planine na zapadu Sjedinjenih Američkih Država – Pand je ugrožen
Vosač planine na zapadu Sjedinjenih Američkih Država dom je džinovskog organizma poznatog kao Pando, koji nudi kompletni ekosistem na koji se biljke i životinje ovog kraja oslanjaju hiljadama godina. Reč je o ogromnoj koloniji jasike u saveznoj državi Juta, za koju je genetskim testovima utvrđeno da predstavlja jedinstven organizam, iako prekriva 43 hektara površine. Pando je zapravo isprepletena mreža genetički identičnih biljaka, ukupne težine oko 6.000 tona. Iako je jasika i drugde formirala slične kolonije, Pando je jedinstven zbog svoje veličine i starosti, procenjuje se da se nalazi na tom mestu oko 14.000 godina, iako većina stabala sada nije starija od 130 godina. U ekosistemu koji pruža živi oko 68 vrsta biljaka i brojne životinje, na osnovu jedne naučne studije sprovedene u oktobru 2018. utvrđeno je da je šumski sistem Pando prestao sa reprodukcijom i da u poslednjih 30 do 40 godina postepeno izumire.
Iako je pod zaštitom države, jeleni i losovi obožavaju da jedu mladice jasike, a pošto su njihovi prirodni neprijatelji vukovi i pume praktično nestali u tim krajevima, njihova krda su tolika da počinju da pustoše Pando. Izuzetak predstavlja jedan deo sistema koji je ograđen pre nekoliko decenija, kako bi biljojede držao podalje i u njemu je mreža uspešno regenerisana. Međutim, nisu samo papkari problem najvećem organizmu na svetu. Starija stabla u Pandu počinju da obolevaju od različitih gljivičnih bolesti, a rastuća je i pretnja klimatskih promena. Iako još nije naučno potvrđeno kako bi duži periodi vrelina mogli da utiču na njega, ispostavilo se da je zbog suše ove godine bilo manje mladog lišća, što znači da su krošnje bile mnogo oskudnije. Pored toga, opasnost preti i od šumskih požara. Ipak, Pando je otporan i od poslednjeg ledenog doba već je preživeo razna iskušenja, uključujući i naseljavanje evropskih doseljenika, kao i veliko interesovanje turista za ovaj kraj.
Uprkos prisutnim razlozima za zabrinutost postoji nada da će drevni organizam opstati uprkos svemu. Situacija je alarmantna i potrebno je preduzeti mere kako bi se spasila ova drevna kolonija jasike. Vlasti i naučnici moraju zajednički raditi na očuvanju Pando, jer je on ključni deo ekosistema ovog područja. Potrebno je zabraniti lov jelenima i losovima u blizini kolonije, kako bi se sprečila dalja degradacija. Također, potrebno je sprovesti aktivnosti za obnovu starih stabala i sprečavanje šumskih požara koji mogu uništiti ovaj jedinstveni organizam. Klimatske promene predstavljaju dodatnu opasnost, stoga je važno pratiti njihove efekte na Pandu i preduzeti potrebne korake kako bi se ublažile njihove posledice. Očuvanje Pando je od suštinskog značaja za biodiverzitet ovog područja, te je neophodno uložiti napore u njegovu zaštitu.
Na kraju, Pando je simbol otpornosti i dugovečnosti, te se nadamo da će uspeti da preživi i opstane uprkos svim izazovima. Njegova važnost za ekosistem i živi svet ovog područja ne sme biti zanemarena, stoga je neophodno preduzeti hitne mere kako bi se osiguralo njegovo opstajanje u budućnosti. Svi zajedno moramo raditi na očuvanju Pando, kako bismo sačuvali ovaj jedinstveni deo prirode za buduće generacije.
