Kloniranje životinja postavljeno je kao jedna od fascinantnijih, ali i najspornijih tema u biotehnologiji. Ova tehnologija omogućava stvaranje genetski identičnih kopija životinja, što donosi mnogo prednosti za naučna istraživanja, ali istovremeno otvara i niz etičkih pitanja i zabrinutosti u vezi sa posljedicama po prirodu.
Prvo značajno kloniranje desilo se 1996. godine kada je ovca po imenu Doli postala prvi klonirani sisar. Doli je predstavljala dokaz da kloniranje može stvoriti kopiju žive jedinke iz somatskih ćelija, odnosno iz ćelija odraslih životinja. Nakon Doli, klonirani su mnogi drugi sisari kao što su krave, svinje, koze, psi i mačke, što je pokazalo potencijal kloniranja u biotehnologiji, ali i otvorilo nova pitanja o etici i implikacijama.
Jedan od čestih mitova o kloniranju je da ova praksa može stvoriti nove vrste. Međutim, kloniranje se isključivo oslanja na ponavljanje genetskog koda postojećih životinja, što znači da klonovi ne predstavljaju nove vrste, već su samo identične kopije svojih „genetskih prethodnika“. Ipak, kloniranje može imati značajnu ulogu u očuvanju ugroženih vrsta, jer omogućava reprodukciju životinja čiji je broj opao zbog ljudskih aktivnosti ili klimatskih promena.
Osim što se koristi za očuvanje postojećih vrsta, kloniranje otvara i mogućnosti za oživljavanje izumrlih vrsta. Teoretski, ukoliko se pronađe dobro očuvani genetski materijal iz fosilizovanih ostataka, kloniranje može omogućiti stvaranje jedinki izumrlih životinja, kao što su mamuti. Pokušaji oživljavanja mamuta postoje u okviru projekta „De-Extinction“, gde naučnici koriste genetski materijal pronađen u zamrznutom stanju u sibirskim tundrama.
U ovom procesu postoji mnogo izazova. Genetski materijal izumrlih životinja često nije dobro očuvan, a njegova obrada zahteva napredne tehnike poput genetskog inženjerstva i CRISPR. Osim mamuta, drugi potencijalni kandidati za kloniranje uključuju torbašnog vuka, koji je izumro u 20. veku, kao i goluba selca i dodo, pticu koja je postala simbol izumiranja.
Iako je kloniranje ovih vrsta tehnički moguće, postoje mnogi izazovi. Osim etičkih dilema, naučnici se suočavaju sa pitanjima poput prijemčivosti na bolesti i sposobnosti ovih životinja da prežive u modernim ekosistemima. Kloniranje ne znači samo fizičko vraćanje životinje, već i njen povratak u ekosistem, što predstavlja izvanredno složen zadatak.
Nedavno je genetska kompanija „Colossal Biosciences“ objavila da je uspela da oživi izumrle vukove, koristeći precizno genetsko inženjerstvo. Ova kompanija je dešifrovala gen srodnog običnog sivog vuka i koristila ga za kloniranje, uz pomoć domaćih pasa kao surogat majki. Rezultat su bila tri klonirana jednika, koji su dobili imena Romul, Rem i Kalisi, čime je postignut veliki korak napred u kloniranju izumrlih vrsta.
Završavajući, kloniranje životinja ostaje tema koja izaziva polemike i diskusije, kako u naučnim, tako i u društvenim krugovima. Dok tehnologija napreduje, važno je imati u vidu etičke aspekte, kao i praktične izazove koji prate ovu revolutivnu tehnologiju. Odluke o korišćenju kloniranja za očuvanje ili oživljavanje vrsta treba pažljivo razmotriti, uz sve implikacije koje to nosi.
