Jezgra naše planete usporilo rotaciju, potencijalno utiče na dužinu dana
Tokom proteklih 14 godina, jezgro Zemlje usporilo je svoju rotaciju oko svoje ose, pokazalo je novo istraživanje. Iako ovaj misteriozni trend može da potencijalno utiče na dužinu dana, naučnici smatraju da bi efekti verovatno bili neprimetni za nas.
Unutrašnje jezgro naše planete je čvrsta kugla od gvožđa i nikla, nalazi se na oko 4.800 kilometara ispod površine Zemlje. Okruženo je spoljašnjim jezgrom, slojem otopljenih metala sličnih sastavu unutrašnjeg jezgra, što je opkoljeno omotačem jezgra – debelom ljuskom sačinjenom od gustih stena. Na površini je tanka Zemljina kora.
Unutrašnje jezgro se rotira sporije od spoljnih slojeva, a nova studija, objavljena u časopisu „Nature“, pokazuje da se od 2010. godine rotacija unutrašnjeg jezgra usporila i sada rotira čak i sporije od spoljnih slojeva naše planete.
Seizmolog Džon Vidale sa Univerziteta u Južnoj Kaliforniji, koji je učestvovao u istraživanju, izjavio je da je bio zapanjen kada su prvi put uočili ovu promenu putem seizmičkih aktivnosti, ali su niz dodatnih opservacija potvrdile isti obrazac.
Ukoliko se rotacija unutrašnjeg jezgra nastavi usporavati, to će na kraju uticati na spoljne slojeve planete i na dužinu dana, navode istraživači. Ipak, potencijalne promene bile bi teško primetne, možda u hiljaditim delovima sekunde, te ne bismo morali menjati časovnike i kalendare da bismo se prilagodili.
Ovo nije prvi put da su naučnici uočili usporavanje rotacije Zemljinog unutrašnjeg jezgra. Sa podacima o više od 100 ponovljenih zemljotresa na granicama tektonskih ploča kod Južnih Sendvičkih Ostrva u Južnom Atlantiku između 1991. i 2023. godine, naučnici su mogli mapirati poziciju jezgra u odnosu na mantl i poredeći merenja pratiti promene rotacije unutrašnjeg jezgra.
Nova studija predstavlja „najuverljiviji“ dokaz dosad o usporavanju rotacije unutrašnjeg jezgra. Naučnici još nisu sigurni zašto je došlo do ovih promena, ali smatraju da bi to moglo biti posledica talasanja tečnog gvožđa u spoljnjem jezgru ili gravitacionog privlačenja delova stenovitog omotača iznad njega.
Nije poznato ni koliko često su se ovakve pojave dešavale u prošlosti, ali se smatra da promene u brzini rotacije unutrašnjeg jezgra verovatno dešavaju tokom višedecenijskih ili dužih perioda, pa će biti potrebno sprovesti dugoročna merenja za detaljnije procene.
