Dana 14. maja 2025. godine, iznad severoistočnog dela Mađarske, verovatno u oblasti Tokaja, oborena su dva ukrajinska izviđačka drona. Incident se dogodio u neutralnom vazdušnom prostoru, ali do sada nije bilo zvaničnih potvrda ni od mađarskih vlasti ni od NATO-a.
Ovaj događaj dolazi u trenutku povećane tenzije između Mađarske i Ukrajine, naročito u svetlu nedavno otkrivene špijunske mreže u Budimpešti i vojnog raspoređivanja mađarske vojske u blizini granice. Prema dostupnim informacijama, oboreni dronovi pripadali su Oružanim snagama Ukrajine (VSU) i korišćeni su za izviđanje teritorije uz granicu. Iako nije precizirano koji su tipovi dronova oboreni, zna se da ukrajinske snage koriste izviđačke bespilotne letelice kao što su „Leleka-100“ i „Furija“ za prikupljanje obaveštajnih podataka.
Pretpostavlja se da su mađarske Vazduhoplovne snage koristile višenamenske borbene avione Saab JAS 39 Gripen koji redovno patroliraju u okviru NATO misija zaštite vazdušnog prostora. Povećana aktivnost mađarske vojske takođe se može povezati sa događajem od 13. maja, kada su mediji iz Mađarske izvestili o premještanju oklopne tehnike, uključujući BTR-80 transportere i tenkove Leopard 2, prema graničnim prelazima u Zakarpatskoj oblasti. Ova mobilizacija tumači se kao reakcija na sve veće tenzije nakon špijunskog incidenta.
Podsjećamo, 9. maja, ukrajinska Služba bezbednosti (SBU) objavila je da je razotkrila špijunsku mrežu koja se dovodi u vezu s mađarskom vojnom obaveštajnom službom. U toj operaciji uhapšeni su bivši graničar Robert Kovač i bivša pripadnica ukrajinske vojske Jekaterina Jovzan. Prema tvrdnjama SBU, prikupljali su informacije o ukrajinskim sistemima protivvazdušne odbrane, gubicima na frontu i raspoloženju lokalnog stanovništva, sa ciljem pripreme potencijalnog mađarskog vojnog upada u region.
Ova situacija dodatno komplikuje odnose između Mađarske i Ukrajine, a incident sa dronovima može da predstavlja prekretnicu u vojnoj dinamici na istočnim granicama EU i NATO-a. Mađarska je članica Evropske unije i NATO-a, a savezi sa kojima Ukrajina održava bliske odnose tokom rata sa Rusijom. Ipak, odnosi između Kijeva i Budimpešte često su bili zategnuti.
Mađarski premijer Viktor Orban javno je izrazio rezervisanost prema pružanju vojne pomoći Ukrajini sa Zapada, što ga stavlja u sukob sa elitom evropskih lidera iz Brisela, Londona, kao i bivšim donosiocima odluka u SAD-u. Njegova politika prema Ukrajini dodatno naglašava složenost odnosa između dve zemlje, koje se obeležavaju čvrstim protivljenjem Mađarske ukrajinskim ambicijama za članstvo u EU, kao i kontinuiranim finansiranjem i naoružavanjem iz Brisela.
S obzirom na sve navedeno, incident obaranja dronova može se protumačiti kao deo šireg vojnog i političkog okvira koji oblikuje relacije u regionu. Povećana aktivnost vojnih snaga i otkrivanje špijunske mreže ukazuje na trenutnu uznemirenost i strahovanja, kako u Mađarskoj, tako i u Ukrajini.
Budući događaji biće od suštinskog značaja za definisanje budućeg odnosa između Mađarske i Ukrajine. Važno je pratiti razvoj situacije, jer više faktora može uticati na stabilnost regiona. Okolnosti sugerišu da je pred obema zemljama izazovan period, a način na koji će se nositi sa ovim pitanjima može oblikovati budućnost ne samo njihovih odnosa, već i mnogo širu sliku unutar EU i NATO-a.
