Istraživači sa Univerziteta za nauku i tehnologiju kralja Abdulaha (KAUST) u Saudijskoj Arabiji otkrili su značajne informacije o istoriji Crvenog mora, potvrđujući da je ovo more pre oko 6,2 miliona godina potpuno presušilo, a zatim se naglo ponovo napunilo vodom iz Indijskog okeana. Ova studija je po prvi put precizno odredila vremenski okvir ovog izuzetnog događaja, koji je značajno uticao na formiranje basena Crvenog mora.
Koristeći kombinaciju seizmičkog snimanja, analize mikrofosila i geohemijskog datiranja, tim naučnika je otkrio da se transformacija dogodila u veoma kratkom periodu od samo 100.000 godina. Tokom ovog vremena, Crveno more se transformisalo iz akvatorije povezane sa Sredozemnim morem u sušni slani basen. Sušna epizoda okončana je kada je voda iz Indijskog okeana probila vulkanske grebene, otvarajući moreuz Bab el-Mandab i ponovo povezavši Crveno more sa svetskim okeanima.
Dr Tihana Pensa, vodeća autorka studije, izjavila je: „Naši nalazi pokazuju da Crveno more beleži jedan od najekstremnijih događaja u istoriji Zemlje – trenutak kada je potpuno presušilo, a zatim iznenada ponovo bilo potopljeno pre oko 6,2 miliona godina. Ta poplava je transformisala basen, vratila morske uslove i uspostavila trajnu vezu Crvenog mora sa Indijskim okeanom.“
Pre ovog događaja, Crveno more je bilo povezano sa Sredozemnim morem kroz plitak pragas na severu. Kada je ta veza prekinuta, more se transformisalo u pustinjsku slanu ravnicu. Na jugu, u blizini ostrva Haniš, vulkanski greben razdvajao je Crveno more od Indijskog okeana. Međutim, pre oko 6,2 miliona godina, voda iz Indijskog okeana je probila tu prepreku uzrokovavši razornu poplavu koja je iskopala 320 kilometara dug podvodni kanjon, koji je i danas vidljiv na morskom dnu. Ova poplava brzo je ispunila basen, potopila slane ravnice i vratila normalne morske uslove za manje od 100.000 godina.
Ovaj fenomen dogodio se gotovo milion godina pre nego što je Sredozemlje ponovo napunjeno u poznatom Zanklijskom potopu, što daje Crvenom moru jedinstvenu priču o ponovnom rađanju. Geološki značaj Crvenog mora je takođe izuzetan, jer je nastalo razdvajanjem Arapske i Afričke tektonske ploče pre oko 30 miliona godina. U početku je bila reč o uskom riftu ispunjenom jezerima, a pre oko 23 miliona godina pretvorilo se u širi zaliv kada ga je preplavila voda iz Sredozemnog mora. U tom periodu razvili su se bogati koralni grebeni, čiji se fosilni ostaci i danas mogu videti duž severne obale.
Kako je vreme prolazilo, isparavanje i slaba cirkulacija morske vode postepeno su povećavali salinitet, što je dovelo do izumiranja morskog života između 15 i 6 miliona godina unazad. Basen se tada napunio debelim slojevima soli i gipsa, što je kulminiralo potpunim presušivanjem mora. Moćno izbijanje vode iz Indijskog okeana vratilo je život u Crveno more, omogućivši preživljavanje bogatog ekosistema u njegovim koralnim grebenima.
Crveno more tako predstavlja prirodnu laboratoriju za proučavanje nastanka okeana, taloženja velikih količina soli i međusobnog delovanja klime i tektonike kroz istoriju. Ova otkrića pokazuju koliko je istorija Crvenog mora povezana sa globalnim promenama okeana, kao i da je region već prolazio kroz ekstremne klimatske promene iz kojih se uvek vraćao kao živ i bogat morski ekosistem.
Profesor Abdulkader Al Afifi, koautor studije, ističe da ovaj rad dodatno proširuje znanje o procesima koji oblikuju okeane na Zemlji, potvrđujući vodeću ulogu KAUST-a u istraživanjima Crvenog mora.
