Posle više od 120 godina, dirigentska palica Stevana Mokranjca konačno je stigla u njegov rodni Negotin. Ova palica, izrađena u Nemačkoj oko 1903. godine, prvi put je predstavljena na izložbi „Mokranjcu na dar“ koja se održala u Muzeju Krajine tokom 59. „Mokranjčevih dana“. Palica je izrađena od ebonizovanog drveta, dugačka 36 centimetara, sa konusnim oblikom, glačanim površinama i srebrnim okvirima. Vrh i drška su ukrašeni floralnim ornamentima, najverovatnije lovorovim lišćem, i završavaju se minijaturnom lirom. Središnji srebrni prsten sadrži graviranu posvetu koja se odnosi na 50. godišnjicu Beogradskog pevačkog društva.
Palica je u Negotin stigla zahvaljujući dr Gordani Popović, počasnoj građanki opštine Negotin i diplomati u Briselu, koja ju je nabavila na aukciji u Nemačkoj. Dr Popović je istakla važnost očuvanja tradicije i umetnosti, naglašavajući da svaki poklon nosi ljubav i poštovanje prema kulturi. Direktor Muzeja Krajine, Vesna Stanković, dodala je da izložba predstavlja ne samo ovu palicu, već i sve druge poklone koje je Mokranjac dobijao tokom života.
Mokranjčeva dirigentska palica nije jedini eksponat izložbe. U galeriji Mokranjčeve rodne kuće, izložen je i stočić sa sedefastom inkrustacijom, koji je darovao sultan Abdul Hamid Drugi. Ovaj stočić je Mokranjcu uručen u Carigradu 1895. godine, kada je izveo sultanovu himnu „Hamidiju“ sa svojim horom. Pored toga, izloženi su i darovi povodom 25 godina Mokranjčeve umetničke karijere, uključujući liricu sa srebrnim žicama i vazu od majolike.
Muzej Krajine svesno radi na očuvanju Mokranjčeve umetničke baštine. Izložba „Mokranjcu na dar“ pruža uvid u darivanje kao kulturnu praksu kroz biografiju ovog istaknutog kompozitora. Sanja Radosavljević, kustos pedagoga, naglašava da svaki izloženi predmet ima svoju priču, koja osvetljava Mokranjčeve odnose s savremenicima i duh vremena u kojem je živeo.
Izložba obuhvata i ikonu Svetog Nikole koju je poklonio slavni slikar Uroš Predić. Ova ikona, uz brojne lične predmete i dokumente, stvara sliku Mokranjčevog života i njegovih umetničkih dostignuća. Radosavljević ističe da je svaki od ovih predmeta svedočanstvo o kulturi darivanja i način čuvanja pamćenja jednog umetnika.
Pored čuvanja uspomena na Mokranjca, Muzej Krajine takođe se bavi stalnim predstavljanjem njegovog dela. Od 1964. godine, kada je rodna kuća otvorena za javnost, muzejski prostor je postao živo mesto kulture. Ovo ne predstavlja samo muzej, već i prostor gde se generacije ljudi susreću sa umetnikom koji je ostavio dubok trag u srpskoj muzičkoj istoriji.
Izložba „Mokranjcu na dar“ potvrđuje značaj Mokranjčeve umetnosti i njegovu ulogu u očuvanju srpske muzičke tradicije. Pored dirigentske palice, posetioci mogu videti razne poklone koji govore o umetnikovom životu i radu, kao i njegovim vezama s ljudima koji su ga okruživali. Ovi predmeti nisu samo uspomene, već predstavljaju i trajno svedočanstvo jednog perioda u srpskoj kulturi.
Muzej Krajine i dalje aktivno radi na očuvanju ovog kulturnog blaga, svesni odgovornosti koju imaju prema Mokranjčevoj ostavštini. Kroz različite izložbe, publikacije i edukativne programe, Muzej predstavlja Mokranjca kao ključnu figuru u srpskoj umetnosti. Kombinovanjem ličnih predmeta, dokumenta i umetničkih dela, stvara se jedinstven narativ o ovom izvanrednom umetniku i njegovom doprinosu muzici.
