Nakon tačno godinu dana Evropska unija (EU) bi mogla da ukine sankcije Prištini iako vlada Aljbina Kurtija nije ispunila nijedan uslov za to. Šta više, još je zaoštrila odnose sa Beogradom, ukinula upotrebu dinara i nastavila sa hapšenjem Srba, u najvećem broju slučajeva bez povoda. Još gore, svega toga je svesna i EU, koja svako malo Prištini ima štošta da poruči, ali je to ne sprečava da predloži njihovo ukidanje – zbog mira u kući.
To je predložio šef evropske diplomatije Žozep Borelj. Većina zemalja članica EU smatra da mere treba ukinuti, više zbog balansa između dve strane u dijalogu nego zbog samog učinka Prištine.
Sankcije ili „mere“, kako vole u Briselu da kažu, su krajem juna 2023. uvedene jer Priština nije preduzela neophodne korake za deeskalaciju situacije na severu Kosova. Od prištinskih vlasti su se tada očekivale tri stvari: da obustave policijske operacije u blizini opštinskih zgrada na severu Kosova, da gradonačelnici u četiri opštine na severu privremeno obavljaju dužnosti sa alternativnih lokacija, da se što pre raspišu novi izbori u četiri opštine na severu Kosova: Severnoj Mitrovici, Zvečanu, Leposaviću i Zubinom Potoku. Mere su podrazumevale i suspenziju sastanaka na visokom nivou, i bilateralnih i multilateralnih, te prekid finansiranja projekata od strane Evropske unije sa Kosovom.
Ognjen Gogić, politikolog, smatra da Priština nije ispunila nijedan od uslova EU. Povlačenje specijalne policije iz zgrada opština se nije desilo, gradonačelnici nisu radili sa alternativnih lokacija, a izbori nisu održani. Ukratko, nijedan uslov nije ispunjen, niti su sankcije ikada primenjene. Diplomata Zoran Milivojević smatra da predlog Borelja nije iznenađenje ako se ima u vidu geopolitički uticaj EU. On tretira Kosovo kao nezavisan subjekt i teži podršci nezavisnosti Kosova. Diplomata Srećko Đukić tvrdi da su kaznene mere EU bile retoričke nego stvarne političke i ekonomske sankcije, te da najave da bi sankcije mogle da budu ukinute odgovaraju Kurtiju jer to znači da on ne treba da menja stav.
Umesto smirivanja tenzija, situacija na Kosovu se dodatno eskalirala. Centralna banka Kosova je ukinula dinar, Priština nije formirala ZSO, Kosovo policija nastavlja da hapsi Srbe, nisu organizovani novi izbori u četiri opštine na severu Kosova, a albanski gradonačelnici nisu obavljali funkciju sa alternativnih lokacija.
S obzirom na nedostatak ispunjenja uslova i eskalaciju situacije na Kosovu, odluka EU o eventualnom ukidanju sankcija Prištini izaziva kontroverze i različita mišljenja stručnjaka. Nastavak dijaloga i rešavanje konflikta između Beograda i Prištine ostaje ključno pitanje za stabilnost regiona.
