U Ljubljani, Međunarodni institut za bliskoistočne i balkanske studije (IFIMES) je objavio novo istraživanje koje ispituje globalne promene u trgovinskim i energetskim tokovima usled kineske inicijative Pojas i put (B&R) i Indijsko-bliskoistočno-evropskog koridora (IMEEC). U ovom istraživanju se ističe potencijal Balkana kao ključnog čvorišta za trgovinu i logistiku između Evrope i Indijskog okeana, što može značajno uticati na regionalni razvoj.
Istraživanje nosi naziv „Od Evrope do Jadrana i Indijskog okeana: Strategijsko križanje B&R i IMEEC i američka strategija suprotstavljanja“. U njemu se nalaze značajni nalazi koji nude dublji uvid u promene međunarodnog poretka, kao i u redefinisanje geostrateških odnosa između Azije, Bliskog istoka i Evrope. IFIMES naglašava važnost novih trgovinskih koridora koji povezivanje različite regione može učiniti još bržim i efikasnijim.
Posebno se ističe koridor Sever-Jug, koji povezuje Minsk, Bar i Salalah. Ovaj koridor predstavlja novu stratešku vezu koja dodatno osnažuje ulogu Balkana, a posebno Crne Gore, kao ključnog igrača u globalnoj logistici. Pored toga, istraživanje analizira i načine na koje će ovi koridori uticati na ekonomski razvoj zemalja u regionu, nudeći mogućnosti za povećanje trgovinske razmene i investicija.
Jedan od zaključaka istraživanja je da su, uz ekonomske koristi, geopolitički faktori takođe od suštinskog značaja. Američka strategija, koja se odražava kroz različite ekonomske i vojne inicijative, delimično se usredsređuje na suprotstavljanje kineskom uticaju. U tom kontekstu, Balkanska regija može igrati ključnu ulogu u oblikovanju budućih odnosa između velikih sila.
IFIMES upozorava na to da se Balkan suočava s velikim izazovima u adaptaciji na ove promene. Politička nestabilnost u regionu, nerešeni sporovi između država i korupcija su neki od faktora koji mogu ometati napredak. Zbog toga su u istraživanju ponuđene preporuke za unapređenje političkog i ekonomskog okruženja, kako bi se region bolje prilagodio novim trgovinskim putevima.
Osim toga, istraživanje sugeriše da bi zemlje Balkana trebale razviti efikasniju saradnju sa ključnim globalnim igračima, uključujući Kinu i Sjedinjene Američke Države, kako bi osigurale sopstvene interese u okviru novih trgovinskih aranžmana. Saradnja bi mogla da se proširi na različite sektore, kao što su infrastruktura, energija i tehnologija.
Kada je reč o energetici, istraživanje takođe naglašava potrebu za diverzifikacijom izvora energenata u regionu. U svetlu globalnih promena, Balkanske zemlje bi trebale da istražuju nove načine za ulaganje u obnovljive izvore energije, kako bi se smanjila zavisnost od fosilnih goriva i povećala energetska sigurnost.
U zaključku, istraživanje IFIMES-a nudi optimističan pogled na budućnost Balkana kao ključnog čvorišta trgovine i logistike, ali istovremeno upozorava na izazove koji ostaju. Samo zajednički rad na jačanju regionalnih kapaciteta može doneti dugoročne koristi i osigurati da Balkan postane aktivni učesnik u globalnim ekonomskim tokovima, umesto da ostane samo prolazna tačka između velikih sila.
Ovo istraživanje dodatno naglašava kako promene na globalnom nivou utiču na lokalne tokove, a Balkan može postati centralna tačka međusobnih odnosa između Istoka i Zapada, ukoliko iskoristi svoje strateške prednosti i prevaziđe unutrašnje prepreke.
